Waarom gebruiken mensen social media?

“Ik voelde me verdrietig,
alleen en depressief.”

De hoofdreden die mensen aangeven om zich aan te melden bij een social netwerk is het vinden en onderhouden van (oude) relaties. (Vitak, Lampe, Grey, & Ellison, 2011) De toegevoegde waarde hiervan is dat je op een makkelijke manier de relaties kan onderhouden en het geeft je toegang tot veel informatie.

Maar wat zijn de behoeftes die vervuld moeten worden? Social media zijn middelen om te communiceren, bijvoorbeeld met je vrienden. Elke like op Facebook die je krijgt is een stukje meer zelfwaardering. Met het hedendaagse mobiele internet kan je op elk moment van de dag contact opnemen met je vrienden wanneer jij daar behoefte aan hebt. Binnen enkele seconden kan je al antwoord verwachten. Facebook blijkt zelfs verslavender dan alcohol en tabak (Protalinski, 2012).

“Ik voelde me soms ‘dood’,”

Het ICMPA (ICMPA, 2010) liet duizend studenten uit tien verschillende landen 24 uur zonder media zitten, als test. Ze mochten zelf een dag uitkiezen die ze het beste uitkwam in een tijdsbestek van een maand. Na deze 24 uur lieten ze hun positieve en negatieve ervaringen opschrijven. Opmerkelijk was dat het woord “verslaving” heel veel voorkwam in deze notities. De citaten hierboven zijn uit het onderzoek afkomstig net zoals het volgende statement: “Ik had overal jeuk, zoals een crackverslaafde, omdat ik mijn telefoon niet kon gebruiken”. Dit waren de woorden van een Engelse studente, ze komen overeen met afkickverschijnselen van drugs, zoals ze zelf al zei. Nu is dit natuurlijk niet voor iedereen zo, maar de gemiddelde, van social media gebruikmakende, student zou zich hier wel een beetje in kunnen herkennen.

Humanistische psycholoog Abraham Maslow publiceerde in 1943 een model om de behoeften van de mens in kaart te brengen: (Stoop, 2009)

• lichamelijke behoeften (eten, slapen, warmte, seks)
• zekerheid (woning, vaste baan, gezondheid, bescherming tegen gevaren)
• contacten (vrienden, partner, liefde)
• erkenning (status, macht, geld)
• zelfontplooiing (individualiteit, ontwikkeling van talenten, maar ook geloof en transcendentie)

Mensen worden gedreven door innerlijke behoeften. Ondanks de grote verschillen tussen culturen komen menselijke behoeftes grotendeels overeen.
Social media voldoen aan twee van de onderdelen: De behoefte naar liefde, genegenheid, waardering, ergens bij te horen en de behoefte naar zelfpresentatie. Via social media kunnen mensen met iedereen hun interesse, hun gedachten en zelfs hun hele leven delen. Aan het bevredigen van hogere behoeften komt de mens pas toe als lagere behoeften zijn bevredigd.

Behoeftepiramide van Maslow met de social media ernaast die je de behoefte helpt vervullen. (Over-maslow.com)

We doen het misschien niet bewust, maar eigenlijk zoeken we met elk bericht en elke foto die we plaatsen aandacht en willen we ergens bij horen.

Een andere reden is vermaak en diversiteit. Je kunt jezelf voordoen op een netwerk zoals je zou willen zijn. Je kunt alleen je positieve dingen delen, zodat andere zien dat het goed met je gaat. Als je klaar bent met dingen delen en andermans foto’s bekijken kun je ook nog social games spelen met je vrienden.

Een vierde reden is macht. Controle door gebruikers en voor gebruiker. Want de motor van social media is toch de gebruiker. Als die besluit er geen gebruik meer van te maken, zal er ook niks meer geplaatst worden. Je hebt zelf de controle en macht wat je op je profiel plaatst en wat je bekijkt. (Brown, 2011)
Al deze redenen hebben een emotioneel randje. Elk bericht is een onderdeel van de zoektocht naar erkenning. Elke like is een beetje meer waardering. Deze onderliggende emotionele factoren (controle, ergens bij willen horen, vermaak, erkenning en waardering) vormen de manier waarop klanten reageren op merken op social media en daar moet rekening mee gehouden worden.

Bovenstaand hoofdstuk schreef ik voor mijn scriptie (2012). Net als deze infographic.